آیا فن کویل‌ها نیاز به سرویس دوره‌ای دارند؟
آیا فن‌کویل‌ها نیاز به سرویس دوره‌ای دارند؟
فن‌کویل‌ها به عنوان یکی از اجزای حیاتی سیستم‌های تهویه مطبوع (HVAC) در ساختمان‌های مسکونی، تجاری و صنعتی به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند. با توجه به کارکرد مداوم این تجهیزات و تأثیر مستقیم آن‌ها بر کیفیت هوا، مصرف انرژی و راحتی حرارتی، سؤال مهمی مطرح می‌شود:
آیا فن‌کویل‌ها نیاز به سرویس دوره‌ای دارند؟
پاسخ کوتاه، بله است. اما در این مقاله به دلایل فنی، تجربیات اجرایی و شواهد علمی خواهیم پرداخت تا اهمیت و ضرورت سرویس دوره‌ای فن‌کویل‌ها را از ابعاد مختلف بررسی کنیم.
۱. دلایل فنی نیاز به سرویس فن‌کویل
۱-۱. تجمع گرد و غبار روی کویل‌ها
فن‌کویل‌ها به طور پیوسته هوا را از محیط می‌مکند، آن را از روی کویل‌های سرمایشی یا گرمایشی عبور می‌دهند و دوباره به فضا بازمی‌گردانند. در این فرآیند، ذرات معلق، گرد و غبار، پرز فرش و حتی آلودگی‌های میکروبی روی سطح کویل و فیلتر انباشته می‌شود.
-
طبق مطالعه منتشرشده در مجله Energy and Buildings، تنها ۵۰ میکرون لایه گرد و غبار می‌تواند تا ۱۵٪ بازدهی حرارتی کویل را کاهش دهد (Zhou et al., 2017).
۱-۲. گرفتگی مسیر تخلیه آب تقطیر
در فن‌کویل‌های سقفی یا دیواری، در زمان سرمایش، آب تقطیر شده به داخل سینی درین می‌ریزد و از طریق لوله تخلیه خارج می‌شود. این مسیر به‌مرور ممکن است با جلبک، گرد و خاک یا رسوبات مسدود شود و منجر به نشت آب و آسیب به سقف کاذب یا سایر تجهیزات شود.
۲. تجربیات میدانی از عدم سرویس منظم
در یکی از پروژه‌های ما در سال ۱۴۰۲ در یک ساختمان اداری ۶ طبقه در تهران، بیش از ۴۵٪ فن‌کویل‌ها در طبقات بالا به دلیل مسدود بودن لوله درین یا کاهش محسوس بازده سرمایش نیاز به سرویس فوری داشتند. طبق بررسی مهندس ناظر پروژه:
«در واحدهایی که فن‌کویل‌ها بیش از ۲ سال بدون سرویس مانده بودند، دمای خروجی هوا تا ۵ درجه سانتی‌گراد بالاتر از حالت نرمال بود که به معنای افزایش مصرف برق چیلر مرکزی و کاهش آسایش ساکنین بود.»
۳. سرویس دوره‌ای چه بخش‌هایی را شامل می‌شود؟
✅ شست‌وشوی کویل با مواد مخصوص بدون آسیب به پره‌ها
✅ تعویض یا شست‌وشوی فیلتر هوای فن‌کویل
✅ بررسی عملکرد فن، روان‌کاری و تراز بودن آن
✅ تست ترموستات و ولوم کنترل
✅ بررسی و تخلیه لوله درین و سینی آب تقطیر
✅ تست اتصالات برقی و الکتروموتور
۴. مزایای سرویس دوره‌ای فن‌کویل
| مزیت | توضیح |
|---|---|
| افزایش راندمان انرژی | کاهش مصرف برق سیستم تهویه و چیلر |
| بهبود کیفیت هوای داخلی (IAQ) | حذف ذرات آلاینده و کاهش بوی نامطبوع |
| افزایش طول عمر مفید دستگاه | کاهش استهلاک و پیشگیری از خرابی ناگهانی |
| کاهش هزینه‌های تعمیرات سنگین | تشخیص زودهنگام مشکلات جزئی |
۵. توصیه‌های علمی و استانداردها
براساس دستورالعمل ASHRAE 180-2018 (استاندارد نگهداری تجهیزات HVAC)، برای فن‌کویل‌ها موارد زیر توصیه شده است:
-
بازرسی و سرویس فیلتر: هر ۳ ماه یک‌بار
-
شست‌وشوی کویل: حداقل سالی یک‌بار
-
بررسی مسیر درین و فن: حداقل سالی یک‌بار
همچنین در مستند فنی Carrier (2021)، سرویس دوره‌ای به‌عنوان یک عامل کلیدی در بهینه‌سازی عملکرد سیستم تهویه و کاهش مصرف انرژی توصیه شده است.
نتیجه‌گیری
سرویس دوره‌ای فن‌کویل‌ها نه تنها یک اقدام پیشنهادی، بلکه یک نیاز ضروری برای حفظ کارایی، بهداشت و طول عمر سیستم تهویه مطبوع محسوب می‌شود. تجربه‌های اجرایی نشان داده‌اند که بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند منجر به هزینه‌های بالای انرژی و تعمیرات پیش‌بینی‌نشده شود. بنابراین توصیه می‌شود که تمامی واحدهای ساختمانی، به‌ویژه مجتمع‌های بزرگ، یک برنامه مدون برای نگهداری و سرویس فن‌کویل‌ها داشته باشند.
دیدگاهتان را بنویسید